Γ ... όπως Γυναίκα
Γράφει η Θεοδώρα Γεωρμπαλίδου Γ1
«Η ελευθερία δεν είναι μια φιλοσοφία, ούτε
καν μια ιδέα: είναι ένα κίνημα της συνείδησης, που μας οδηγεί, σε συγκεκριμένες
στιγμές να προφέρουμε δύο λέξεις: Ναι ή Όχι». Κάπως έτσι είναι και ο κόσμος
μας. «Ελεύθερος στην επιλογή του Ναι ή
του Όχι». Και με βάση αυτή την
επιλογή ελευθερίας που συνήθως μας προσφέρεται, ξεπηδάν νέες «κοινωνικές
φωτιές», που στο τέλος θα κάψουν και εμάς. Ο άνθρωπος, ως γνωστόν, είναι
κοινωνικό ον, όπως λέει και ο Αριστοτέλης. Ένα ον που ανάβει τις δικιές του
φωτιές στην κοινωνία. Είτε κυριολεκτικά, είτε μεταφορικά, τα αποτελέσματα είναι
το ίδιο δυσμενή και στις δύο περιπτώσεις. Η κοινωνία μας μαθαίνει να ζει μέσα
από αυτές τις αναζωπυρώσεις. Συνεχώς νέα προβλήματα βγαίνουν στην επιφάνεια,
που ήταν κρυμμένα κάτω από το αόρατο πέπλο που τα σκέπαζε. Μάλλον έφτασε η
στιγμή να βγουν στη γαλάζια επιφάνεια. Σπάνε τα δεσμά και τις αλυσίδες, τους
κανόνες και τα ρητά, τα φυσιολογικά και
τα υπερρεαλιστικά.
«Εκείνο το καλοκαίρι του ’21, θα λένε κάποτε,
το καλοκαίρι του γυναικείου αίματος, το καλοκαίρι του βίαιου θανάτου από το
χέρι του ανδρός, από το όπλο του ερωτικού συντρόφου. Εκείνο το καλοκαίρι τις
έριχναν στα βράχια, τις έπνιγαν στα ίδια τους τα σπίτια, τις πυροβολούσαν στα
μαγαζιά. Γυναίκες νέες και μεγάλες, κορίτσια, μαμάδες και ερωμένες. Σώματα
σπασμένα. Το καλοκαίρι της θραύσης του γυναικείου φύλου». Νομίζω πως αυτό
το κομμάτι από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι αρκετό για να καταλάβουμε τι
μας προμηνύει η συνέχεια.
Καλό
θα ήταν να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Στην Ελλάδα, εδώ και αιώνες,
επικρατεί ο όρος πατριαρχία. Είναι ένα κοινωνικό σύστημα, σύμφωνα με το οποίο ο
άνδρας ασκεί την εξουσία σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. Αυτό το
φαινόμενο φαίνεται να υποχωρεί σε σχετικά μεγάλο βαθμό τα τελευταία χρόνια -
βέβαια αυτό δε σημαίνει πως εξαλείφθηκε και τελείως. Συνήθως βασίζεται στην
αντίληψη ότι ο καθένας και η καθεμία ανήκει σε κάποιον. Όμως πρέπει να
καταλάβουμε ότι δεν ανήκουμε σε κανέναν παρά μόνο στον ίδιο μας τον εαυτό. Ως
γνωστόν τέτοιου είδους συμβουλές περνάνε σαν λόγια του αέρα και η σημασία τους
χάνεται κάπου στο άπειρο, χωρίς επιστροφή. Μάλλον πρέπει να κάνουμε ένα
ταξιδάκι και να αναζητήσουμε ό,τι άπειρο υπάρχει στο μυαλό μας και να το
επαναφέρουμε στη ζωή.
Σεξισμός.
Όλοι λίγο πολύ γνωρίζουμε τι σημαίνει. Είναι μια συμπεριφορά που στηρίζεται σε
μια πεποίθηση υποτίμησης. Μέσα σε αυτή ίσως να χωράνε και οι διακρίσεις στον
τομέα της εργασίας και τα κοινωνικά στερεότυπα που παρελαύνουν σαν σε διάσημη
παρέλαση. Σεξισμός δεν υπάρχει μόνο εις βάρος της γυναίκας, αλλά και του άντρα.
Απλά τις περισσότερες φορές μένει κάτω από το προαναφερόμενο αόρατο πέπλο. Το
να μην δακρύζουν και να μην κλαίνε νομίζω πως είναι από τα πιο γνωστά
παραδείγματα που μας καλλιεργούν οι ίδιοι μας οι γονείς. Δεν τους καταδικάζω,
μην ανησυχείτε. Κάποιος άλλος τους το έμαθε και αυτούς… Όλοι κάνουν λάθη. Αλλά το μέλλον μπορεί να
υποσχεθεί πολλά. Ο τομέας της εργασίας είναι μια καθημερινή ασχολία, την οποία
καλλιεργούμε χρόνια και χρόνια. Υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, αλλά όλοι έχουμε
καταπιαστεί με κάτι. Ίσως και παραπάνω από τα μισά χρόνια της ηλικίας μας. Ο
άσχημος διαχωρισμός και η υποτίμηση θεωρώ πως απλώς υποβιβάζει το άτομο το
οποίο τα ασκεί, παρά τον εργαζόμενο ή την εργαζόμενη. Προφανώς και έχει
αντίκτυπο στον ίδιο τον αποδέκτη, αλλά ηθικά και εμβαθύνοντας σε αυτό μπορεί
αργότερα να κάνει την ξαφνική και επίσημη εμφάνιση του στο μέλλον μέχρι και στο
δικαστήριο. Ποτέ δεν ξέρουμε τις κρυφές υποσχέσεις του μέλλοντος.
Έπειτα
είναι και τα κοινωνικά στερεότυπα. Το να αρχίσουμε να τα απαριθμούμε και να τα
καταδικάζουμε λέγοντας τι είναι σωστό και τι όχι το θεωρώ άσκοπο. Ο καθένας μας
τρέφει έστω ένα ίχνος κριτικής σκέψης που μπορεί να ξεχωρίσει το καλό από το
κακό. Πέφτει στην ευθύνη του καθενός μας. Ας ελπίσουμε πως αυτή η ευθύνη δεν θα
είναι multiple choice
και τυχαία, όπως στις εξετάσεις.
·
Τώρα
πλέον ήρθε και η ώρα του δύσκολου. Βία και γυναικοκτονία – μέχρι και το word δεν αναγνωρίζει τη λέξη. Ένα εύλογο
θέμα τον τελευταίο καιρό, με μια καταθλιπτική άνοδο του φαινομένου. Δεν προτιμώ
να χρησιμοποιώ το επίθετο «καταθλιπτική», αλλά μάλλον χρειάστηκε - δυστυχώς ή
και ευτυχώς. Ο όρος γυναικοκτονία είναι δύσκολος να ερμηνευτεί, να κατανοηθεί
και να χωρέσει στο ανθρώπινο μυαλό. Ίσως και να χωράει, αλλά ο εγωισμός στήνει
γερό τείχος για τυχόν εισβολή του. Τα λεξικά και το διαδίκτυο μάλλον
προετοιμάζουν την κατεδάφιση του. Όσο και να το ψάξει κάποιος, η δικαιοσύνη δεν
υπάρχει. Το να αφαιρείς τη ζωή κάποιου είναι ένα από τα σοβαρότερα εγκλήματα
που μπορεί κάποιος να διαπράξει. Το να αφαιρείς τη ζωή κάποιας ή κάποιου λόγω
της έμφυλης βίας που μπορεί να τρέφεις μέσα σου είναι υπεράνω σχολίων. Κάτι σαν
την προαναφερθείσα δικαιοσύνη. Νομίζω πως εμείς οι άνθρωποι κατά βάθος είμαστε
πολύ άθλια όντα. Τα χειρότερα από αυτά που περιέγραψε ο αγαπημένος μας
Αριστοτέλης. Συνήθως σε αυτά τα εγκλήματα από πίσω κρύβεται καλά και η βία.
Είτε ενδοοικογενειακή, πολλές φορές και σωματική, σε «πιο ελαφριά» μορφή
λεκτική και ψυχολογική. Είμαστε συνηθισμένοι πλέον στο άκουσμα αυτών των
κρουσμάτων. Οι μορφές της βίας είναι πολλές και απ’ ό,τι δείχνουν τα πράγματα
και κολλητικές. Σαν τον κορωνοϊό. Τι σύμπτωση, γιατί ως βασική δικαιολογία
χρησιμοποιούμε την καραντίνα. Ότι αυτή φταίει για τη σύγχυση των ανθρώπων και
για την ψυχολογική τους κατάσταση. Ας αναλογιστούμε και κάτι ακόμα. Αν δεν ήταν
η καραντίνα, δηλαδή τι; Πού θα επιρρίπταμε τις ευθύνες; Αφήστε, μην κουράζεστε
- θα απαντήσω εγώ. Σίγουρα κάπου αλλού. Μετά θα πηγαίναμε στους «διττούς
κανόνες περί ηθικής». Δηλαδή στα κοινωνικά στερεότυπα με μια πιο εξεζητημένη
μορφή. Σαφώς και η καραντίνα συνέβαλε λίγο πολύ στην τρέλα του καθενός μας,
αλλά δεν μπορούμε να λέμε «η καραντίνα, μωρέ, μας έχει τρελάνει όλους, γι’ αυτό
και όλα αυτά τα εγκλήματα» ή «ήταν η κακιά η ώρα». Συγγνώμη, αλλά εγώ αυτό το
θεωρώ απαράδεκτη δικαιολογία. Και το κακό είναι πως το λέμε και εμείς οι ίδιοι,
χωρίς να έχουμε τη δύναμη να παραδεχτούμε πως η έμφυλη βία κρύβεται παντού. Η
βία ευρύτερα. Μας γίνεται τόσο μεγάλη πλύση εγκεφάλου, που ξεχνάμε πως είμαστε
άνθρωποι. Χάνουμε και τη λίγη ενσυναίσθηση που έχουμε. Οι άνθρωποι, απ’ ό,τι
φαίνεται, ξεπέρασαν την έννοια του ορισμού του αγαπημένου μας Αριστοτέλη…
«Εκείνο το
καλοκαίρι του ΄21, θα λένε κάποτε, το καλοκαίρι του γυναικείου αίματος, το
καλοκαίρι του βίαιου θανάτου από το χέρι του αντρός, από το όπλο του ερωτικού
συντρόφου. Εκείνο το καλοκαίρι τις γυναίκες τις έριχναν στα βράχια, τις έπνιγαν
στα σπίτια, τις πυροβολούσαν στα μαγαζιά. Γυναίκες νέες και μεγάλες, κορίτσια,
μανάδες, ερωμένες.
Σώματα
σπασμένα. Το καλοκαίρι της θραύσης του γυναικείου σώματος.
Εκείνο το καλοκαίρι, λοιπόν, σε εκείνη τη χώρα, αντί να
βουλιάξουν στη θλίψη ή τον θυμό, αντί να σκάσουν για μια στιγμή στα παράθυρα
της τηλεόρασης, αντί να βυθιστούν όλοι στη σιωπή ή να συζητάνε πώς θα
σταματήσει το κακό, τι θα κάνουν στα σχολεία και στα δικαστήρια και στη Βουλή
και παντού, κάθονταν κι άκουγαν κάποιους να λένε "δεν είναι σωστός ο όρος
γυναικοκτονία"...»
