Γ ... όπως  Γυναίκα

Γράφει η Θεοδώρα Γεωρμπαλίδου Γ1 

«Η ελευθερία δεν είναι μια φιλοσοφία, ούτε καν μια ιδέα: είναι ένα κίνημα της συνείδησης, που μας οδηγεί, σε συγκεκριμένες στιγμές να προφέρουμε δύο λέξεις: Ναι ή Όχι». Κάπως έτσι είναι και ο κόσμος μας. «Ελεύθερος στην επιλογή του Ναι ή του Όχι».  Και με βάση αυτή την επιλογή ελευθερίας που συνήθως μας προσφέρεται, ξεπηδάν νέες «κοινωνικές φωτιές», που στο τέλος θα κάψουν και εμάς. Ο άνθρωπος, ως γνωστόν, είναι κοινωνικό ον, όπως λέει και ο Αριστοτέλης. Ένα ον που ανάβει τις δικιές του φωτιές στην κοινωνία. Είτε κυριολεκτικά, είτε μεταφορικά, τα αποτελέσματα είναι το ίδιο δυσμενή και στις δύο περιπτώσεις. Η κοινωνία μας μαθαίνει να ζει μέσα από αυτές τις αναζωπυρώσεις. Συνεχώς νέα προβλήματα βγαίνουν στην επιφάνεια, που ήταν κρυμμένα κάτω από το αόρατο πέπλο που τα σκέπαζε. Μάλλον έφτασε η στιγμή να βγουν στη γαλάζια επιφάνεια. Σπάνε τα δεσμά και τις αλυσίδες, τους κανόνες και τα ρητά, τα φυσιολογικά και  τα υπερρεαλιστικά.

«Εκείνο το καλοκαίρι του ’21, θα λένε κάποτε, το καλοκαίρι του γυναικείου αίματος, το καλοκαίρι του βίαιου θανάτου από το χέρι του ανδρός, από το όπλο του ερωτικού συντρόφου. Εκείνο το καλοκαίρι τις έριχναν στα βράχια, τις έπνιγαν στα ίδια τους τα σπίτια, τις πυροβολούσαν στα μαγαζιά. Γυναίκες νέες και μεγάλες, κορίτσια, μαμάδες και ερωμένες. Σώματα σπασμένα. Το καλοκαίρι της θραύσης του γυναικείου φύλου». Νομίζω πως αυτό το κομμάτι από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι αρκετό για να καταλάβουμε τι μας προμηνύει η συνέχεια.

Καλό θα ήταν να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Στην Ελλάδα, εδώ και αιώνες, επικρατεί ο όρος πατριαρχία. Είναι ένα κοινωνικό σύστημα, σύμφωνα με το οποίο ο άνδρας ασκεί την εξουσία σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. Αυτό το φαινόμενο φαίνεται να υποχωρεί σε σχετικά μεγάλο βαθμό τα τελευταία χρόνια - βέβαια αυτό δε σημαίνει πως εξαλείφθηκε και τελείως. Συνήθως βασίζεται στην αντίληψη ότι ο καθένας και η καθεμία ανήκει σε κάποιον. Όμως πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν ανήκουμε σε κανέναν παρά μόνο στον ίδιο μας τον εαυτό. Ως γνωστόν τέτοιου είδους συμβουλές περνάνε σαν λόγια του αέρα και η σημασία τους χάνεται κάπου στο άπειρο, χωρίς επιστροφή. Μάλλον πρέπει να κάνουμε ένα ταξιδάκι και να αναζητήσουμε ό,τι άπειρο υπάρχει στο μυαλό μας και να το επαναφέρουμε στη ζωή.

Σεξισμός. Όλοι λίγο πολύ γνωρίζουμε τι σημαίνει. Είναι μια συμπεριφορά που στηρίζεται σε μια πεποίθηση υποτίμησης. Μέσα σε αυτή ίσως να χωράνε και οι διακρίσεις στον τομέα της εργασίας και τα κοινωνικά στερεότυπα που παρελαύνουν σαν σε διάσημη παρέλαση. Σεξισμός δεν υπάρχει μόνο εις βάρος της γυναίκας, αλλά και του άντρα. Απλά τις περισσότερες φορές μένει κάτω από το προαναφερόμενο αόρατο πέπλο. Το να μην δακρύζουν και να μην κλαίνε νομίζω πως είναι από τα πιο γνωστά παραδείγματα που μας καλλιεργούν οι ίδιοι μας οι γονείς. Δεν τους καταδικάζω, μην ανησυχείτε. Κάποιος άλλος τους το έμαθε και αυτούς…  Όλοι κάνουν λάθη. Αλλά το μέλλον μπορεί να υποσχεθεί πολλά. Ο τομέας της εργασίας είναι μια καθημερινή ασχολία, την οποία καλλιεργούμε χρόνια και χρόνια. Υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, αλλά όλοι έχουμε καταπιαστεί με κάτι. Ίσως και παραπάνω από τα μισά χρόνια της ηλικίας μας. Ο άσχημος διαχωρισμός και η υποτίμηση θεωρώ πως απλώς υποβιβάζει το άτομο το οποίο τα ασκεί, παρά τον εργαζόμενο ή την εργαζόμενη. Προφανώς και έχει αντίκτυπο στον ίδιο τον αποδέκτη, αλλά ηθικά και εμβαθύνοντας σε αυτό μπορεί αργότερα να κάνει την ξαφνική και επίσημη εμφάνιση του στο μέλλον μέχρι και στο δικαστήριο. Ποτέ δεν ξέρουμε τις κρυφές υποσχέσεις του μέλλοντος.

Έπειτα είναι και τα κοινωνικά στερεότυπα. Το να αρχίσουμε να τα απαριθμούμε και να τα καταδικάζουμε λέγοντας τι είναι σωστό και τι όχι το θεωρώ άσκοπο. Ο καθένας μας τρέφει έστω ένα ίχνος κριτικής σκέψης που μπορεί να ξεχωρίσει το καλό από το κακό. Πέφτει στην ευθύνη του καθενός μας. Ας ελπίσουμε πως αυτή η ευθύνη δεν θα είναι multiple choice και τυχαία, όπως στις εξετάσεις.

·        Τώρα πλέον ήρθε και η ώρα του δύσκολου. Βία και γυναικοκτονία – μέχρι και το word δεν αναγνωρίζει τη λέξη. Ένα εύλογο θέμα τον τελευταίο καιρό, με μια καταθλιπτική άνοδο του φαινομένου. Δεν προτιμώ να χρησιμοποιώ το επίθετο «καταθλιπτική», αλλά μάλλον χρειάστηκε - δυστυχώς ή και ευτυχώς. Ο όρος γυναικοκτονία είναι δύσκολος να ερμηνευτεί, να κατανοηθεί και να χωρέσει στο ανθρώπινο μυαλό. Ίσως και να χωράει, αλλά ο εγωισμός στήνει γερό τείχος για τυχόν εισβολή του. Τα λεξικά και το διαδίκτυο μάλλον προετοιμάζουν την κατεδάφιση του. Όσο και να το ψάξει κάποιος, η δικαιοσύνη δεν υπάρχει. Το να αφαιρείς τη ζωή κάποιου είναι ένα από τα σοβαρότερα εγκλήματα που μπορεί κάποιος να διαπράξει. Το να αφαιρείς τη ζωή κάποιας ή κάποιου λόγω της έμφυλης βίας που μπορεί να τρέφεις μέσα σου είναι υπεράνω σχολίων. Κάτι σαν την προαναφερθείσα δικαιοσύνη. Νομίζω πως εμείς οι άνθρωποι κατά βάθος είμαστε πολύ άθλια όντα. Τα χειρότερα από αυτά που περιέγραψε ο αγαπημένος μας Αριστοτέλης. Συνήθως σε αυτά τα εγκλήματα από πίσω κρύβεται καλά και η βία. Είτε ενδοοικογενειακή, πολλές φορές και σωματική, σε «πιο ελαφριά» μορφή λεκτική και ψυχολογική. Είμαστε συνηθισμένοι πλέον στο άκουσμα αυτών των κρουσμάτων. Οι μορφές της βίας είναι πολλές και απ’ ό,τι δείχνουν τα πράγματα και κολλητικές. Σαν τον κορωνοϊό. Τι σύμπτωση, γιατί ως βασική δικαιολογία χρησιμοποιούμε την καραντίνα. Ότι αυτή φταίει για τη σύγχυση των ανθρώπων και για την ψυχολογική τους κατάσταση. Ας αναλογιστούμε και κάτι ακόμα. Αν δεν ήταν η καραντίνα, δηλαδή τι; Πού θα επιρρίπταμε τις ευθύνες; Αφήστε, μην κουράζεστε - θα απαντήσω εγώ. Σίγουρα κάπου αλλού. Μετά θα πηγαίναμε στους «διττούς κανόνες περί ηθικής». Δηλαδή στα κοινωνικά στερεότυπα με μια πιο εξεζητημένη μορφή. Σαφώς και η καραντίνα συνέβαλε λίγο πολύ στην τρέλα του καθενός μας, αλλά δεν μπορούμε να λέμε «η καραντίνα, μωρέ, μας έχει τρελάνει όλους, γι’ αυτό και όλα αυτά τα εγκλήματα» ή «ήταν η κακιά η ώρα». Συγγνώμη, αλλά εγώ αυτό το θεωρώ απαράδεκτη δικαιολογία. Και το κακό είναι πως το λέμε και εμείς οι ίδιοι, χωρίς να έχουμε τη δύναμη να παραδεχτούμε πως η έμφυλη βία κρύβεται παντού. Η βία ευρύτερα. Μας γίνεται τόσο μεγάλη πλύση εγκεφάλου, που ξεχνάμε πως είμαστε άνθρωποι. Χάνουμε και τη λίγη ενσυναίσθηση που έχουμε. Οι άνθρωποι, απ’ ό,τι φαίνεται, ξεπέρασαν την έννοια του ορισμού του αγαπημένου μας Αριστοτέλη…

 

«Εκείνο το καλοκαίρι του ΄21, θα λένε κάποτε, το καλοκαίρι του γυναικείου αίματος, το καλοκαίρι του βίαιου θανάτου από το χέρι του αντρός, από το όπλο του ερωτικού συντρόφου. Εκείνο το καλοκαίρι τις γυναίκες τις έριχναν στα βράχια, τις έπνιγαν στα σπίτια, τις πυροβολούσαν στα μαγαζιά. Γυναίκες νέες και μεγάλες, κορίτσια, μανάδες, ερωμένες.

Σώματα σπασμένα. Το καλοκαίρι της θραύσης του γυναικείου σώματος.

Εκείνο το καλοκαίρι, λοιπόν, σε εκείνη τη χώρα, αντί να βουλιάξουν στη θλίψη ή τον θυμό, αντί να σκάσουν για μια στιγμή στα παράθυρα της τηλεόρασης, αντί να βυθιστούν όλοι στη σιωπή ή να συζητάνε πώς θα σταματήσει το κακό, τι θα κάνουν στα σχολεία και στα δικαστήρια και στη Βουλή και παντού, κάθονταν κι άκουγαν κάποιους να λένε "δεν είναι σωστός ο όρος γυναικοκτονία"...»

 

 Ένας λόγος για το καλοκαίρι

Γράφει η Θεοδώρα Γεωρμπαλίδου     Γ1

 

Γυρίσαμε πάλι στο φθινόπωρο, το καλοκαίρι

σαν ένα τετράδιο που μας κούρασε γράφοντας μένει

γεμάτο διαγραφές αφηρημένα  σχέδια                                                                                       

                                                                                     Γιώργος Σεφέρης

 Σεπτέμβριος. Πότε κιόλας; Δεν κατάλαβα ποτέ τον χρόνο του καλοκαιριού και των διαγωνισμάτων. Θα μένουν πάντα ρητορικά ερωτήματα. Ο καιρός ήδη άρχισε να μας κάνει την εισαγωγή στο φθινοπωριάτικο κλίμα. Οι καύσωνες και οι ζέστες των προηγούμενων εβδομάδων, πλέον άφαντες με τρομερή επιδεικτικότητα. Ο σχολιασμός του κήπου, περιττός πλέον.

                            Γύρω απ’ την ολοπράσινη επιτυχία των φύλλων

                            οι πεταλούδες ζουν μεγάλες περιπέτειες

 Οδυσσέας Ελύτης

 

 Διάφορες αποχρώσεις του πράσινου, που σου δίνουν την έμπνευση πίνακα. Αλλά προτιμώ να το αγνοήσω και να πέσω στα καλοκαιρινά ακόμη σεντόνια του κρεβατιού μου. Την προηγούμενη εβδομάδα εντυπωσιακά και γαλάζια σαν αυτά στο τραγούδι της Αρλέτας και τώρα σε μια από τις πολλές αποχρώσεις του κήπου και ένα αφηρημένο σχέδιο καρπουζιού στο μαξιλάρι μου με μια ασήμαντη από μακριά μελισσούλα. 

Οι νύχτες, παρόλο που είναι δροσερές, δε με αποτρέπουν από τις επισκέψεις και τις παρεμβάσεις μου σε αυτές. Στον ουρανό μόνο, αδιάφορη και βέβαιη, ταξιδεύει η Μεγάλη Άρκτος. Η μυρωδιά του γιασεμιού διαχέεται σε διάφορες κατευθύνσεις με οδηγό της το κρύο αεράκι. Μια σιωπή, γεμάτη ένταση, ακολούθησε τη σημερινή απρόσιτη νύχτα. Ο πρώτος ήλιος και ο πρωινός αέρας μού έκαναν την πρώτη επίθεση. Η απόφαση για την πρωινή βόλτα δεν αποδείχτηκε και η καλύτερη. Δεν ήταν ιδιαίτερα ευχάριστα, αλλά μπορούσε έστω αυτό το λίγο να σου προσφέρει ένα στίγμα χαράς. Γυρνώντας στο σπίτι, αυτή η κάποια ζέστη του φαινόταν ειδυλλιακή. Άνοιξα την τηλεόραση μετά από ένα μήνα περίπου και χάζευα τα παιδικά της προηγούμενης ηλικίας, σαν χτες. Με πήρε τόσο πολύ ο ύπνος, που έκανα ένα διάλειμμα από τον «πολιτισμό» και τις συνεχείς πληροφορίες.

 Άρχισα να νοσταλγώ ένα παρελθοντικό πλέον καλοκαίρι. Αυτές τις λίγες νύχτες, που βγαίναμε με τα χαβανέζικα πουκάμισα μας και πηγαίναμε στις παιδικές χαρές. Ακούγαμε μουσική. Μπορεί και να φωνάζαμε. Εκείνα τα βράδια που τρέχαμε στους άδειους δρόμους. Χωρίς να υπολογίζουμε ποιος μας βλέπει και ποιος όχι. Γελούσαμε! Ναι, γελούσαμε! Είχαμε ξεχάσει ποιοι είμαστε και επικεντρωθήκαμε στο πώς νιώθουμε. Ο χρόνος άλλωστε δεν είναι για να περνάει, αλλά για να τον ζεις. 

Ο χειμώνας θα μας ξανασκοτώσει. Οι επτά ζωές της γάτας

 

"Greeklish ή Γκρίκλις"

 

Γράφει η Θεοδώρα Γεωρμπαλίδου   Β1

            Η σύγχρονη γλωσσική μάστιγα. Και μόνο το διάβασμα αυτών των τεσσάρων λέξεων μάς παραπέμπει πού αλλού; Στους παράγοντες που συντελούν στην αλλοίωση της γλώσσας μας, που, κατά βάση, ποιοι είναι; Τα greeklish και τα emoji, ή αλλιώς τα λεγόμενα «χειροποίητα σύμβολα», που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και όχι μόνο. Μια νέα «μόδα», που εμφανίστηκε πριν από κάποια χρόνια και ήρθε να δώσει διέξοδο στις δυσκολίες των νεότερων - αν όχι και των ενηλίκων - στο θέμα της σύνταξης και της ορθογραφίας των λέξεων. Ένα φαινόμενο γνωστό και ως «γλωσσική αποικιοποίηση». Με λίγα λόγια, η ουσιαστική αντικατάσταση της γλώσσας μας. Οι περισσότεροι το θεωρούν κάτι τελείως ακίνδυνο. Είναι πραγματικά όμως; Έχουμε μπει ποτέ στη διαδικασία να σκεφτούμε ποιοι και πόσοι κίνδυνοι ελλοχεύουν πίσω από τη σχετικά εύχρηστη αυτή γλώσσα;

          Η ψηφιακή γλώσσα συμβάλλει στη διάβρωση της ελληνικής γλώσσας, πλήττοντας ένα βασικό στοιχείο της, το αλφάβητο. Αντικαθιστώντας τους ελληνικούς χαρακτήρες με λατινικούς δημιουργείται η προαναφερόμενη  «γλωσσική αποικιοποίηση», δηλαδή μια μορφή άλωσης της ελληνικής γλώσσας από την αγγλική. Έτσι, οι Έλληνες χρήστες εξοικειώνονται με τους χαρακτήρες της αγγλικής, κάτι που τους απομακρύνει από τα αντίστοιχα σύμβολα της ελληνικής. Περισσότερη επίδραση παρατηρείται στους μικρότερους σε ηλικία χρήστες του διαδικτύου, αφού η εξοικείωσή τους με τους λατινικούς χαρακτήρες δημιουργεί το λεγόμενο «κυρίαρχο γλωσσικό πρότυπο». Κάπως έτσι είναι και με τα σκιτσάκια των emoji. Αποτυπώνοντας τις ίδιες τις διαθέσεις μας με ένα ψηφιακό σκίτσο, αλλοιώνουμε την προσπάθεια σκέψης, αλλά και τη διατύπωσή της με τις ευρέως χρησιμοποιούμενες ελληνικές λέξεις και εκφράσεις.

          Επιπλέον, η χρήση των greeklish επιδρά αρνητικά και στη σωστή εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. Άλλωστε, η ψηφιακή αυτή γλώσσα μορφολογικά είναι αρκετά εύκολη και μεταβαλλόμενη. Κάπως έτσι, φαίνεται να υπάρχουν επιπτώσεις στη σωστή γραφή των λέξεων της ελληνικής γλώσσας, κυριαρχώντας για άλλη μια φορά στις μικρότερες ηλικίες, όπου παρατηρείται σωρεία λαθών στην ορθογραφία. Το γεγονός ότι η ψηφιακή γλώσσα επιτρέπει τη γραφή των λέξεων με διαφορετικούς τρόπους απομακρύνει τους μικρούς σε ηλικία χρήστες από τον ορθό κανόνα των λέξεων, αφού μπορούν να μεταφέρουν την ψηφιακή μεταγραφή και στον γραπτό λόγο τους αργότερα.

          Στον οπτικό τομέα τώρα, τα κείμενα και τα μηνύματά μας γίνονται δυσανάγνωστα, δημιουργώντας έτσι στους αποδέκτες τους ένα περιβάλλον που μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε σύγχυση. Επίσης, οι λέξεις μας παίρνουν μια πολύ πιο σύντομη και εύκολη μορφή, υποβαθμίζοντας έτσι και το ίδιο μας το λεξιλόγιο. Αρκετοί γλωσσολόγοι μάλιστα έχουν εκφέρει άποψη επί του θέματος τονίζοντας πως τα greeklish είναι ο καλύτερος δρόμος αποξένωσης από την εικόνα της λέξης και της ίδιας της γλώσσας.

          Όπως βλέπουμε, αυτή η νέα τάση μάλλον παραπέμπει στον κίνδυνο της αλλοίωσης της γλώσσας παρά στη χρονική μας εξυπηρέτηση. Καλό είναι - κατά την άποψη μου - να αποφεύγεται η χρήση της. Όχι μόνο για τους προαναφερόμενους λόγους, αλλά για τον σκοπό της ίδιας της διατήρησης της γλώσσας μας στις επόμενες γενιές. Όσο περίεργο και να ακούγεται, το πλήγμα αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αποτελέσματα που ούτε εμείς οι ίδιοι δεν περιμένουμε. Άλλωστε, έχουμε μια πανέμορφη γλώσσα με άπλετη ποικιλία στη διάθεση μας! Γιατί να μην την αξιοποιήσουμε αναλόγως, όπως ακριβώς μας προσφέρεται με τις απεριόριστες δυνατότητές της!

 

 

6^Ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΜΑΘΗΤΙΚΩΝ

 ΤΑΙΝΙΩΝ-CAMERA ON 2021

 

 

 

H Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ηρακλείου μέσω της Υπεύθυνης Σχολικών Δραστηριοτήτων, Αγγελικής Ζαχαράτου, το Τοπικό Θεματικό Δίκτυο Πολιτιστικών Θεμάτων σχολείων ΔΔΕ Ηρακλείου με τίτλο: «Camera On» και το Europe Direct-Κέντρο Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης Περιφέρειας Κρήτης συνδιοργανώνουν το 6^ο Φεστιβάλ Μαθητικών Ταινιών-Camera On 2021, τη Δευτέρα 31 Μαΐου και την Τρίτη 1 Ιουνίου 2021 και ώρα 18:00-21:00. Το  Φεστιβάλ πραγματοποιείται με την υποστήριξη των υπηρεσιών βίντεο του Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου, καθώς και με την τεχνική υποστήριξη του κ. Τζωρμπατζάκη Αλέξη, εκπαιδευτικού και του κ. Χαριτάκη Κυριάκου, κινηματογραφιστή, συνεργάτη του Φεστιβάλ.

 

Ως εναρκτήρια εκδήλωση του Φεστιβάλ, τη Δευτέρα 31  Μαΐου 2021 και ώρα 18:00, θα πραγματοποιηθεί ομιλία με κεντρικό ομιλητή τον κ. Δενδραμή Παναγιώτη,  διδάσκοντα στον τομέα Θεατρικών και Κινηματογραφικών Σπουδών του τμήματος Φιλολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης, με θέμα: "Κινηματογράφος και Εκπαίδευση"

Στο 6^ο Φεστιβάλ Μαθητικών Ταινιών-Camera On 2021 συμμετέχουν δεκατέσσερα (14) σχολεία της ΔΔΕ Ηρακλείου με δεκαοκτώ (18) ταινίες μικρού μήκους, animation και ντοκιμαντέρ, τρία σχολεία άλλων Δ/νσεων Εκπ/σης, ως φιλική συμμετοχή, με τρεις (3) ταινίες, καθώς και δύο (2) ταινίες της «Camera Zizanio» και μία (1) ταινία του «Chania Film Festival». Η προβολή των ταινιών θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 1 Ιουνίου 2021 και ώρα 18:00-21:00.

 

Το 6ο Φεστιβάλ Μαθητικών Ταινιών 2021-Camera On 2021 θα μεταδοθεί σε live streaming στον σύνδεσμο: http://video.sch.gr/live/ 

Δείτε το πρόγραμμα εδώ.

 

 Takorama

International Film Festival

Ένα ηλεκτρονικό φεστιβάλ για παιδιά σ' όλο τον κόσμο

Πληροφορίες εδώ.

Ιστοσελίδα του φεστιβάλ εδώ.

 

Πληροφορίες εδώ.

 

Πολύπτυχα βιβλία

     

Γράφει η  Γεωρμπαλίδου Θεοδώρα      

Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού βιβλίου. Μια ημέρα πολυδιάστατη. Μια ημέρα με πολλά μηνύματα ταυτόχρονα. Πολλά μηνύματα με παγκόσμιες αξίες. Μήπως ένα βιβλίο κρύβει διαφορετικά νοήματα από εκείνα που φανερώνουν οι λέξεις του; Μάλλον τα βιβλία δεν είναι και τόσο χάσιμο χρόνου, όπως κάποιος θα έλεγε σήμερα.  Τα βιβλία παίζουν καθοριστικό ρόλο στις ζωές μας. Είναι τόσο έμμεση η παρεμβολή τους που τις περισσότερες φορές δεν το καταλαβαίνουμε. Στην ουσία φωτίζει όλες τις πτυχές της ζωής. Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Καταγεγραμμένα γεγονότα, ιστορικά συγγράμματα του παρελθόντος, ακόμα και οι σύγχρονες καταγραφές είναι μάρτυρες του παρελθόντος και των σημερινών δεδομένων, αλλά και προάγγελοι του μέλλοντος.